از کودکی با شاهنامه محشور بودم. آن‌گاه که داستان زال و رودابه را می‌خواندم تصویری از کابل در ذهنم نقش می‌بست. دریایی پر از آب که در سواحل آن گل‌های رنگارنگ روییده و مردم از آن گل می‌چینند و شکارچیان مرغابی و دیگر پرنده‌های آب‌زی را در این سواحل شکار می‌کنند. در شهر قلعۀ بلندی هم وجود دارد…
اما هنگامی‌که نخستین‌بار به‌کابل آمدم، فصل بهار بود. در پل باغ‌عمومی از موتر فرود آمدم که خلاف تصور من کدام باغی در آن‌جا وجود نداشت. اما رودخانه‌ای پر از آب زلال در جریان بود. شاید خوانندگان باور نکنند. بلی، رودخانه کابل پر از آب پاک بود.
هرسالی‌که از عمر این شهر می‌گذرد، وضعیت آن بدتر و بدتر شده می‌رود. بیش از چهل سال است که من در این شهر زندگی دارم و می‌بینم که وضعیت رو به بهبود نیست. به همین خاطر خواستم، چشم‌دیدهای سیاحان را از این شهر و ذکر مؤرخان و جغرافیا نگاران را در این رساله گردآورم
متن بالا، بخش کوچکی از پیش‌گفتار کتابی است با عنوان «شهر رویاهای من کابل» که به‌قلم دکتر یونس طغیان ساکایی؛ استاد پیشین دانشکده‌ی زبان و ادبیات دانشگاه کابل نگارش یافته است. این اثر یکی از روایت‌های خواندنی با ادبیات رسا و عام فهمی است که توجه خواننده را به تاریخیت، جایگاه کابل در جغرافیا و سفرنامه‌های نویسندگان بزرگ از کابل، جلب می‌کند.
ساکایی در مقدمه‌ی کتاب می‌نویسد:« کشف معبد خورشید پرستی در خیرخانه، آثار و ابنیه متعدد بودایی و همچنان آتشکده آذر فرنبغ که یکی از سه آتشگاه معروف زردشتیان بوده، در کابل، سابقه فرهنگی و مذهبی این شهر را به هزاران سال پیش رقم می‌زند. گرشاسپ، پهلوان اساطیری در دشت پیشین کابل به خواب ابدی قرورفته و رستم، قهرمان همه داستان‌های شاهنامه از مادر کابلی زاده شده است».
اما تلنگر نویسنده این است که مردم ما با چنین پیشینه‌ی فرهنگی در چنین حالتی باید نه‌می‌بودند و حق داشتند و دارند که در کنار بزرگ‌ترین تمدن‌‌های بشری داعیه بزرگی را در سر داشته باشند.
«شهر رویاهای من کابل» بار نخست در سال ۱۳۹۸ و برای بار دوم در تابستان ۱۴۰۳ توسط بنگاه چاپ و نشر کتاب کابل و با ویراستاری و صفحه‌آرایی حمید دلبان طبع شده است و رویکرد ادبی-پژوهشی دارد. کابل در افسانه و تاریخ، فرامان‌روایان این مرز و بوم، کابل در رساله‌ی شهرهای آریانا، سفرنامه‌های ابن بطوطه، خاطرات سید علی کاتبی، خاطرات الفنستون از گزارش سلطنت کابل و… از مباحث مهمی هستند که درون‌مایه‌ی این اثر ادبی-تحقیقی را تشکیل داده است.
دکتر ساکایی مدت ۳۸ سال در دانشگاه کابل مصروف تدریس تاریخ ادبیات و ادبیات حماسی بوده است. مقالات پژوهشی و کتب درسی زیادی برای دانشجویان رشته‌ی فارسی-دری از وی به‌چاپ رسیده است. وی قبل از سقوط نظام جمهوری از دانشگاه کابل بازنشسته شد و اکنون در کالیفرنیا به‌سر می‌برد.
