آسمان بیشتر کشورهای جهان یکشنبهشب، ۱۶ سنبله، میزبان پدیدهای شگفتانگیز به نام «ماه خونین» (Blood Moon) بود. در این رخداد طبیعی، زمین میان خورشید و ماه قرار گرفت و سایهاش باعث شد ماه به رنگ سرخ و مسی درخشان دیده شود؛ رنگی که نتیجه پراکندگی نور خورشید در جو زمین است.
اما این مهتاب گرفتگی توجه اکثریت کاربران شبکههای اجتماعی را بهخود جلب کرد. هرکس به زعم خود و با نشر تصویری از ماه در تاریکی، نظری ابراز کرد.
دادههای جمعآوری شده توسط رسانه پلسرخ نشان میدهد که بهطور کلی سه رویکرد در میان کاربران شبکههای اجتماعی افغانستان نسبت به مهتاب گرفتگی وجود داشته است؛ رویکردهای زیباییشناسانه، علممحور و تقدیرگرایانه.
یک کاربر بهنام عابد رضوانی در رخنامهاش نوشت:«امشب پدیده ماه خونین یا ماه گرفتگی قابل مشاهده خواهد بود و خواندن نماز آیات برای همه واجب خواهد شد».
در مقابل همین دیدگاه که ریشه دینی و تقدیرگرایانه دارد، شیوای شرق، معین پیشین وزارت اطلاعات و فرهنگ در رخنامه اش نوشته است: «مهتاب گرفتگی ناشی از قرار گرفتن زمین بین خورشید و ماه است. هیچ ربطی به مساله مذهبی و دینی ندارد. در ادیان ابراهیمی که بحث وحدانیت و یگانگی محور ارایه شان می باشد، هیچ جا اشاره به غضب یا قهر خداوند متعال در باره مهتاب نشده است».
اما یک کاربر به نام عادل، این پدیده را ناشی از قهر خداوند خوانده است. او به نقل از دو حدیث در صحیح بخاری و مسلم، مینویسد:«آفتاب در زمان پیامبر در همان روزی گرفت که پسرش ابراهیم وفات کرد. مردم گفتند که آفتاب به سبب وفات ابراهیم گرفته است. پیامبر فرمود: آفتاب و ماه به سبب مرگ و زندگی کسی نمیگیرند، بلکه آن دو از نشانههای قدرت الله اند. پس وقتی دیدید، به نماز ایستید».
اما سید راحل موسوی، روزنامهنگار افغانستانی با رویکرد دیگر به این مساله نگریسته است:« آسمان امشب میزبان ماه خونین است؛ پدیده نادر کیهانی که میلیونها انسان را در سراسر جهان از چند روز پیش چنان منتظر گذاشته بود که همه برای وقوع آن، لحظهشماری میکردند…در این میان، من شاید تنها کسی هستم که دچار هیجان نشدم و تنها برای خواندن نماز آیات، به مدتی کمتر از یک دقیقه سر خیابان رفتم تا روی تاریک و دژم ماهِ گرفته امشب را ببینم».
کاربری به نام اسد بامیک با انتقاد از شاعران مینویسد: ماهگرفتگی هیچ ربطی به نگاه شاعرانه و رمانتیک ندارد که با واژههای پرطمطراق مینویسند: «شکوه و عظمتِ هستی و طبیعت را بنگرید که چه زیبا جلوه یافته است».
وی ادامه میدهد:«رمانتیکها از یک طرف نگاهِ آیینی دینداران به این پدیده را خرافه و مسخره میخوانند، و از طرفِ دیگر خودشان با همین ادبیات دچار نگاهِ آیینی میشوند. یعنی، اگرچه ظاهرِ نگاه فرق میکند، اما کُنه و کارکردِ نگاه یکی است؛ هردو گروه دارند از یک اتفاق ساده، «آیینِ معنابخش» میسازند. مرا بیشتر از نگاه دینداران، همین نگاه رمانتیکهای که خود را در جبههی مدرنیسم هم میدانند، آزار میدهد. چون آگاهانه و با فخرفروشی تمام به عقل توهین میکنند.
راحل موسوی مینویسد:«اگر ماه را قلب آسمان شب فرض کنیم، آیا گرفتگی ماه، نشانه گرفتگی قلب آسمان نیست؟ و آیا آسمانی که میبیند بشر در زمین چه میکند و چه میکشد، نباید دلتنگ و دردمند شود و این دردمندی و دلتنگی را در آیینه ماهِ گرفته و تاریک و حتی خونین بنمایاند؟»
با این حال شیوای شرق مقگوید:« بشر صدها مورد مهتاب گرفتگی را شاهد بوده و هیچ اتفاقی نیافتاده است. لطفا به جای نگرانی به نظم کایینات، نگران خواهران و مادران خود باشیم که محروم از دانش و حقوق انسانی خود اند».
پلسرخ بهعنوان نمونه پستهای کاربران را در اینجا بهطور خلاصه آورده است. این در حالی است که بازار نزاع میان کاربران بر سر ماه گرفتگی خیلی گرم است و هر کس با تعبیر که دارد، در پیوند به این موضوع ابراز نظر میکند؛ تا جاییکه برخی از پستها و کامنتها منجر به درگیریهای شدید لفظی و جنگ و حتک حرمت شده است.